หลังพนักงานอัยการมีคำสั่งฟ้องมูลนิธิชีววิถี (Biothai) ในคดีหมิ่นประมาทบริษัทเจริญโภคภัณฑ์อาหารจำกัด (มหาชน) กรณี “ปลาหมอคางดำ” จึงไม่อาจมองข้ามตัวละครที่เกี่ยวพันกับเรื่องการแพร่ระบาดของปลาสายพันธุ์ต่างถิ่นรุกราน (Invasive Species) ชนิดนี้ เพราะยังมีความไม่ชัดเจนและปล่อยให้อยู่ในภาวะ “อึมครึม” ที่สุดก็ลืมๆ กันไป ว่า เกิดอะไรขึ้นกับการส่งออกปลาหมอคางดำมากกว่า 300,000 ตัว ไปยัง 17 ประเทศ ระหว่างปี 2556–2559
แม้ว่า กรมประมง จะออกมาอธิบายในช่วงเริ่มต้น (ปี 2567) แล้วก็ตามว่าเป็น “การกรอกเอกสารส่งออกผิดพลาด”เหมือนกันทั้งหมด ที่ดำเนินการโดยบริษัทชิปปิ้ง สังคมจะเชื่อามคำอธิบายนี้จริงหรือ? และถ้าเป็นเพียงความผิดพลาดจริง เหตุใดจึงยังไม่มีการตรวจสอบเปรียบเทียบเอกสารกับปลาที่ส่งออกจริงอย่างเป็นทางการจนถึงวันนี้ทุกอย่างดูคลุมเครือ ถ้าไม่เกิดเหตุ...เรื่องนี้ก็ถูกปล่อยผ่านไม่มีใครกระโตกกระตากให้มากความ ทั้งที่ 11 บริษัท อาจมีการนำเข้าปลาหมอคางดำจริงแต่แจ้งชื่อเป็นปลาชนิดอื่นก็เป็นไปได้
แม้ว่า 5 ใน 11 บริษัท ถูกเรียกมาให้ข้อมูลแล้วก็ตาม แต่ยังเหลืออีก 6 บริษัท ที่ยังไม่เคยเข้าให้ข้อมูลแต่อย่างใด อีกทั้งมี 1 บริษัท ปิดตัวเลิกดำเนินธุรกิจไปแล้ว ยิ่งทำให้เกิดคำถามมากมาย เหตุใดจึงไม่มีการเรียกบริษัทเหล่านี้มาชี้แจงอย่างเป็นทางการให้ครบทุกบริษัท? เหตุใดจึงไม่มีการตรวจสอบย้อนกลับถึงต้นทางของปลา? และเหตุใดจึงไม่มีการดำเนินคดีหรือสอบสวนอย่างเป็นทางการ?
การเพิกเฉยต่อการสอบสวนเหล่านี้ กระทบต่อความน่าเชื่อถือด้านความโปรงใสในการตรวจสอบข้อเท็จจริงรวมถึงความเป็นธรรมของคู่ความในคดี ที่สำคัญเกษตรกรผู้เลี้ยงปลาไม่เคยได้รับข้อเท็จจริงอย่างถูกต้อง ซึ่งบริษัทส่งออกปลาทั้ง 11 บริษัท ควรพิสูจน์ตัวเองอย่างโปรงใส เพื่อแสดงความรับผิดชอบต่อความเสียหายต่อสิ่งแวดล้อมและเกษตรกร
การดำเนินการอย่างถูกต้องตามกฎหมาย และพิสูจน์ทางวิทยาศาสตร์ให้มีความชัดเจนและโปรงใส จะสร้างความเป็นธรรมให้ทุกฝ่าย โดยเฉพาะผู้เกี่ยวข้องหลักในกรณีนี้ได้รับความเป็นธรรม ทั้งยังเป็นการพิสูจนัตัวเองของหน่วยงานภาครัฐว่าทำงานด้วยความโปร่งใส ไม่ใช่เพียงปัดความผิดพลาดด้วยคำอธิบายสั้นๆ ขณะที่เกษตรกรและประชาชน ได้รับคำตอบที่ชัดเจนว่าปัญหานี้มีข้อเท็จจริงอย่างไร เพราะเป็นผู้ที่รับผลกระทบมากที่สุด
สังคมควรเรียกร้องให้มีการนำเรื่องนี้กลับมาตรวจสอบอย่างเป็นทางการ ตรวจเอกสารเทียบกับปลาที่ส่งออกจริง เปิดเผยผลอย่างโปร่งใส และแสดงให้เห็นว่า ไม่มีใครอยู่เหนือกฎหมาย ไม่ควรปัดความผิดพลาดโดยไม่สอบสวน คือการบ่อนทำลายความน่าเชื่อถือของทั้งระบบ แต่การตรวจสอบอย่างตรงไปตรงมา จะทำให้ทุกฝ่ายมั่นใจว่าความจริงจะถูกเปิดเผย และความเป็นธรรมจะเกิดขึ้น
อย่าปล่อยให้กรณีที่อัยการสั่งฟ้อง Biothai ใน “คดีหมิ่นประมาท” เป็นการต่อสู้ขององค์กรภาคประชาสังคมเพียงลำพัง แต่คือ โอกาสของสังคมไทยที่จะพิสูจน์ความจริงและความยุติธรรม ที่สำคัญอย่าปล่อยให้ใครถูกตัดสินโดยปราศจากข้อเท็จจริงที่ยังไม่ถูกเปิดเผย หรือนิ่งเฉยปล่อยให้ความผิดพลาดทางระบบถูกกลบ แต่ต้องเรียกร้องให้เรื่องนี้ถูกตรวจสอบใหม่ให้ความจริงปรากฏ และเพื่อให้ความยุติธรรมเกิดขึ้นกับทุกฝ่าย./
