ความสำคัญของ “เขตอนุรักษ์ท้องฟ้ามืด” พื้นที่ชมดาวปราศจากมลภาวะทางแสง ที่เริ่มลดน้อยลงทุกวัน

ในอดีตการชมดวงดาวช่วงเวลากลางคืนนั้นถือเป็นเรื่องง่ายมาก เพราะเมื่อมองขึ้นบนฟ้าก็สามารถเห็นดวงดาวได้เต็มท้องฟ้า แต่ในปัจจุบันด้วยการขยายตัวของเขตชุมชนมากขึ้น ทำให้มีการเพิ่มปริมาณไฟส่องสว่างเพื่อความสะดวกและความปลอดภัยในช่วงเวลากลางคืน แม้จะเป็นด้านที่ดีแต่ก็ส่งผลกระทบในเรื่องมลภาวะทางแสง ที่ทำให้การชมดาวในช่วงเวลากลางคืนไม่เหมือนเดิมอีกต่อไป

ด้วยเหตุนี้จึงได้มีการจัด "พื้นที่อนุรักษ์ท้องฟ้ามืด" โดยในประเทศไทย ทาง การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) ได้ร่วมมือกับ สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (NARIT) ได้จัดคัดเลือกพื้นที่จากสถานที่ต่างๆ ทั่วทุกภูมิภาคในประเทศไทย ให้ได้เป็นที่ปราศจากมลภาวะทางแสงที่เริ่มลดน้อยลงทุกวัน เพื่อประโยชน์ในการสังเกตการณ์ทางดาราศาสตร์และตระหนักถึงผลกระทบจากมลภาวะทางแสง


“พื้นที่อนุรักษ์ท้องฟ้ามืด” (Dark Sky Preserve) คือพื้นที่ที่ได้รับการอนุรักษ์และจัดการเพื่อรักษาสภาพท้องฟ้ายามค่ำคืนให้มืดสนิท โดยมีการควบคุมหรือลดมลภาวะทางแสง เพื่อให้สามารถสังเกตการณ์ทางดาราศาสตร์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ มืด (Dark Sky Preserve) คือพื้นที่ที่ได้รับการอนุรักษ์และจัดการเพื่อรักษาสภาพท้องฟ้ายามค่ำคืนให้มืดสนิท โดยมีการควบคุมหรือลดมลภาวะทางแสง เพื่อให้สามารถสังเกตการณ์ทางดาราศาสตร์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ และยังเป็นแหล่งเรียนรู้และท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์อีกด้วย

พื้นที่อนุรักษ์ท้องฟ้ามืดยังเป็นสิ่งที่ช่วยให้ตระหนักถึงผลกระทบของ “มลภาวะทางแสง” (Light Pollution) ที่เป็นปัญหาสำคัญที่ส่งผลกระทบต่อการสังเกตการณ์ทางดาราศาสตร์และการใช้ชีวิตของสัตว์กลางคืน ซึ่งเป็นผลมากจากการขายตัวของชุมชุมชน และพื้นที่ที่ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นพื้นที่อนุรักษ์ท้องฟ้ามืด จะเป็นสถานที่แห่งนั้นเหมาะสำหรับการดูดาวในช่วงเวลากลางคืน และไม่กังวลในเรื่องของแสงสว่างที่มีมากเกินไปเหมือนในพื้นที่เมือง


สำหรับในปี 2568 ทาง ททท. และ NARIT ได้มีการประกาศขึ้นทะเบียน "เขตอนุรักษ์ท้องฟ้ามืดในประเทศไทย" ภายใต้โครงการ AMAZING DARK SKY IN THAILAND Season 4 จำนวนทั้งสิ้น 16 แห่ง ได้แก่

- อุทยานท้องฟ้ามืด (Dark Sky Park)

1. เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูสีฐาน จ. มุกดาหาร
2. อุทยานแห่งชาติเขาพระวิหาร จ. ศรีสะเกษ
3. อุทยานแห่งชาติภูสวนทราย จ. เลย
4. อุทยานแห่งชาติภูหินร่องกล้า จ. พิษณุโลก
5. อุทยานแห่งชาติแม่ปิง จ. ลำพูน

อ่าน : กรมอุทยานฯ นำทัพ! 5 พื้นที่ใหม่ ขึ้นทะเบียน "อุทยานท้องฟ้ามืด" หนุนท่องเที่ยวเชิงดาราศาสตร์
https://mgronline.com/travel/detail/9680000069686


เขตอนุรักษ์ท้องฟ้ามืดในพื้นที่ส่วนบุคคล (Dark Sky Properties)

1. โกลเด้น คลิฟ บีช รีสอร์ท จ. ตราด
2. ดารกะ เชียงดาว จ. เชียงใหม่
3. ดารา ควิซีน ภูเก็ต จ. ภูเก็ต
4. บ้านไร่นายเขียว จ. ขอนแก่น
5. ฟาวน์เท่นทรีรีสอร์ท จ. นครราชสีมา
6. ภูพร้อมดาว ฟาร์มสเตย์ จ. ชัยภูมิ
7. วนธารา รีสอร์ท จ. พิษณุโลก
8. สวนป่าแม่ละเมา จ. ตาก
9. สวนแม่ฟ้าหลวง โครงการพัฒนาดอยตุง (พื้นที่ทรงงาน) อันเนื่องมาจากพระราชดำริ จ.เชียงราย


- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

เขตอนุรักษ์ท้องฟ้ามืดในพื้นที่ชานเมือง (Dark Sky Suburbs)

1. คชอาณาจักร จ.สุรินทร์
2. สวนวลัยรุกขเวช มหาวิทยาลัยมหาสารคาม จ.มหาสารคราม