ส่องพฤติกรรมชิมแปนซีในป่าหา "พฤกษาบำบัดโรค"

เจ้าจ๋อชิมแปนซีเพศผู้ตัวนี้กำลังเคี้ยวผลของต้นไฟโตแลกคา โดเดแคนดรา (Phytolacca dodecandra) พืชพื้นเมืองของแอฟริกา อย่างเอร็ดอร่อยอยู่ในอุทยานแห่งชาติคิบาล (Kibale National Park) ทางตะวันตกของประเทศยูกันดา

เอเอฟพี/เอเอ็นไอ - สัตว์โลกน่ารักสร้างความอัศจรรย์ใจให้เราเห็นได้ไม่รู้จบ อย่างพฤติกรรมการเยียวยารักษาตัวเองด้วยพฤกษาในธรรมชาติของลิงชิมแปนซี ช่วยชี้ทางให้มนุษย์ค้นหายารักษาโรคใหม่ๆ ได้

นักวิจัยของสองประเทศ ยูกันดาและฝรั่งเศส ร่วมกันเฝ้าสังเกตและศึกษาพฤติกรรมของลิงชิมแปนซีกว่า 50 ตัว ในอุทยานแห่งชาติคิบาล (Kibale National Park) ทางตะวันตกของประเทศยูกันดา เพื่อดูว่าเหล่าลิงชิมแปนซีมีวิธีการเยียวยาอาการเจ็บป่วยด้วยตัวเองอย่างไร ใช้พืชพันธุ์ใดเป็นยารักษา และสามารถนำมาใช้กับคนเราได้หรือไม่

ซาบรินา ไครฟ์ (Sabrina Krief) หัวหน้าทีมวิจัยจากพิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์ธรรมชาติ ฝรั่งเศส (French National Museum of Natural History) เปิดเผยว่า นี่นับเป็นครั้งแรกที่มีการสังเกตพฤติกรรมของลิงชิมแปนซีเพื่อวัตถุประสงค์ในการหายารักษาโรคให้กับมนุษย์เลยก็ว่าได้ โดยจะมีการศึกษาเปรียบเทียบคุณสมบัติของพืชที่ชิมแปนซีใช้บำบัดโรคกับพืชสมุนไพรหรือยาแผนโบราณที่มนุษย์ใช้กันอยู่

เช่น ลิงที่ปวดท้องเพราะมีพยาธิในลำไส้ ตอนเช้าจะเคี้ยวใบอะนีเลมา เอควิโนเทล (Aneilema aequinoctiale) พอตกเย็นก็จะกนเปลือกไม้ของต้นอัลบิเซีย แกรนดิแบรคเตตา (Albizia grandibracteata) เป็นยา ทำให้มีอาการทุเลาลง ซึ่งบางท้องถิ่นมีการใช้พืช 2 ชนิดนี้เป็นยาแผนโบราณ และสอดคล้องกับผลการทดสอบในห้องปฏิบัติที่พบว่าพืชทั้งสองมีฤทธิ์ต้านปรสิต

ส่วนชิมแปนซีบางตัวที่เป็นไข้ก็จะบริโภคใบของทริชิเลีย รูเบซีน (Trichilia rubescens) ตลอดทั้งวัน และเมื่อนักวิจัยนำพืชชนิดนี้ไปทดสอบในแล็บ ผลปรากฏว่าสามารถต้านเชื้อมาลาเรียได้ด้วย

นอกจากนี้ นักวิจัยยังเก็บตัวอย่างพืชอื่นๆ ที่ชิมแปนซีขบเคี้ยวหรือกินเป็นยาไปทดสอบการออกฤทธิ์ในห้องแล็บทั้งที่ยูกันดาและที่ฝรั่งเศส เพื่อยืนยันผลการศึกษา ซึ่งนักวิทยาศาสตร์ต่างทึ่งกับการบำบัดโรคของเหล่าชิมแปนซีอย่างมากโดยที่ไม่ต้องใช้ความรู้วิชาเคมีเหมือนคนเรา ทั้งนี้ทีมวิจัยมุ่งหวังค้นหายารักษาโรคต่างๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งมาลาเรียและมะเร็ง