ดร.ยงยุทธเผยนานาชาติกำลังกังวลเยาวชนทั่วโลกเมินวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี แนะรัฐต้องปรับแนวคิดใหม่ เร่งสื่อสารวิทยาศาสตร์ให้สังคมได้รับรู้ด้วย ระบุปัญหาสมองไหลกลับไม่น่ากลัวเหมือนเก่า หากเงื่อนไขในประเทศดีพอ
ศ.ดร.ยงยุทธ ยุทธวงศ์ รมว.วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (วท.) เปิดเผยภายหลังเข้าร่วมการประชุมระดับผู้นำด้านนโยบายวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี “STS Annual Meeting” ครั้งที่ 4 ที่ประเทศญี่ปุ่นว่า ที่ประชุมได้ยกปัญหาประชาชน โดยเฉพาะเยาวชนลดความสนใจในวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีลงอย่างมาก
"กำลังเป็นปัญหาหนึ่งที่เกิดขึ้นกับทุกประเทศทั่วโลก อาทิ สหรัฐอเมริกา ญี่ปุ่น รวมถึงประเทศไทย โดยจำเป็นต้องเร่งแก้ไข สิ่งที่ทุกประเทศต้องทำจึงไม่เพียงแต่การวิจัยพัฒนาให้เกิดความก้าวหน้าในเชิงเทคนิคเท่านั้น แต่จะต้องพยายามสื่อสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีให้เป็นที่รู้จักและกลมกลืนกับสังคมมากขึ้นด้วย"
ทั้งนี้ การจัดการประชุมดังกล่าวถือเป็นความพยายามหนึ่งที่จะช่วยแก้ปัญหาดังกล่าว โดยการพบปะกันระหว่างผู้วางนโยบายของแต่ละชาติกับนักวิทยาศาสตร์ เพื่อชี้แจงให้ผู้วางนโยบายได้เห็นความสำคัญของการทำให้ประชาชนได้รู้จักวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีอย่างยั่งยืน พร้อมๆ กับการดึงภาคสื่อสารมวลชนให้มาร่วมเผยแพร่วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีสู่สังคมเพิ่มขึ้น ซึ่งเมื่อประชาชนเห็นความสำคัญแล้ว ประชาชนก็จะให้ความร่วมมือมากขึ้นโดยลดคำสั่งจากส่วนกลางลง
ส่วนปัญหาสมองไหลที่เกิดขึ้นกับหลายประเทศเช่น อินเดีย และไต้หวัน รวมถึงไทยนั้น ศ.ดร.ยงยุทธ กล่าวว่า ภาครัฐต้องมีกลไกและนโยบายที่เกื้อหนุนให้กลุ่มคนกลุ่มนี้กลับมาทำงานในประเทศ โดยต้องสร้างบรรยากาศบ้านเมืองให้น่าทำงาน และไม่วางนโยบายที่ทารุณหรือไม่เอื้อต่อการทำงานในประเทศ โดยในส่วนของประเทศไทยเองก็มีโครงการสมองไหลกลับของสำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) ที่มีเงื่อนไขจูงใจคนกลุ่มนี้ให้กลับเข้ามาทำงานในประเทศเช่นกัน
ขณะที่ตัวอย่างจากต่างชาติ เช่น ประเทศอินเดียและไต้หวัน ต่างพบเช่นกันว่าหากในประเทศมีเงื่อนไขดังกล่าวดีพอแล้ว ภาวะสมองไหลก็จะเป็นเพียงชั่วคราว เมื่อบุคคลกลุ่มนี้ได้ศึกษา ทำงาน และเก็บสะสมประสบการณ์จากต่างแดนมามากเพียงพอแล้ว ก็จะย้อนกลับมาทำงานและร่วมพัฒนาประเทศเอง ซึ่งกลับเป็นเรื่องที่ดียิ่งขึ้นกว่าเดิมด้วยซ้ำ
“หากนโยบายของประเทศดี ไม่มีการทารุณพวกเขา ภาวะสมองไหลก็จะไหลไปเพียงชั่วคราว และเป็นการไหลเวียน ไม่ใช่ไหลไปแล้วไม่กลับมาเลย เพราะใครๆ ก็อยากกลับบ้านกันทั้งนั้น” ศ.ดร.ยงยุทธ ทิ้งท้าย