ราบนตัวหนอน “ยาซ่ากุมบ้า” เวชภัณฑ์อันอุดมบนภูเขาแห่ง “ภูฎาน”

ปฏิเสธไม่ได้ว่าการเสด็จเยือนประเทศไทยของ เจ้าชายจิกมี เคเซอร์ นัมเจล วังชุก มกุฎราชกุมาร เจ้าชายผู้ทรงเสน่ห์แห่งภูฎาน สร้างกระแสให้คนไทยสนใจประเทศเล็กๆ ในอ้อมกอดเทือกเขาหิมาลัยได้อย่างท่วมท้น ไม่เว้นแม้แต่รูปแบบการปกครองที่เน้นความสุขของประชากรเป็นหลัก ก็ถูกหยิบยกมาพูดคุยบนหน้าข่าวการเมือง

ความโชคดีของชาวภูฎานไม่ได้มีแค่พระประมุขที่ดำรงอยู่ในทศพิธราชธรรมเช่นเดียวกับไทยเท่านั้น หากแต่พวกเขายังอาศัยอยู่ในดินแดนที่อุดมไปด้วยสิ่งที่มีคุณค่าอย่าง “ยาซ่ากุมบ้า” หรือ “ถั่งเฉ่า” ที่ชาวจีนนำมาเป็นยาบำรุงนั่นเอง แต่ใครจะเชื่อว่ายาที่มีค่ามหาศาลนี้ แท้จริงคือเชื้อราที่เจริญเติบโตบนตัวหนอนผีเสื้อ!!

ช่วงหน้าหนาวที่ภูมิประเทศปกคลุมไปด้วยหิมะขาวโพลน สปอร์ของเชื้อราได้ฝังบนตัวหนอนที่โชคร้าย เมื่อถึงหน้าร้อนเชื้อราจะเติบโตจนสร้างหน่อทะลุดินและตัวหนอนออกมา ซึ่งมองเผินๆ คล้ายต้นหญ้า จึงเป็นที่มาของชื่อที่มีความหมายว่า “ตัวหนอนในฤดูหนาวซึ่งกลายเป็นต้นหญ้าในยามที่ฤดูร้อนย่างกรายเข้ามา”

ทรัพย์ซึ่งมีค่าบนผืนดินใต้หลังคาโลกนี้ได้ก่อให้เกิดความร่วมมือในการวิจัยด้านความหลากหลายทางชีวภาพระหว่างไทยและภูฎานขึ้น โดยใน พ.ศ.2545 ดร.ไนเจล โจนส์ (Dr.Nigel L.H. Jones) นักวิจัยของศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพ (ไบโอเทค) ได้รับเชิญจากรัฐบาลให้ไปสำรวจ “ราแมลง” (Insect Fungi) ซึ่งยาซ่ากุมบ้าถูกจัดยู่ในกลุ่มนี้ เพราะเชื้อราจะใช้สารอาหารบนตัวแมลงหรือตัวหนอนเพื่อจะเจริญเติบโต จนสร้างเส้นใยมากมายอัดแน่นและทะลุตัวแมลงออกมา ทั้งนี้การสำรวจดังกล่าวจะนำไปสู่การวางแผนเพื่ออนุรักษ์และใช้ทรัพยากรให้เกิดประโยชน์สูงสุดอย่างยั่งยืน

จากการสำรวจของนักวิจัยไบโอเทคบนภูเขาสูงกว่า 5,000 เมตรจากระดับน้ำทะเล ซึ่งห่างไกลชุมชนและไม่มีถนนและต้องเดินเท้าขึ้นไปเป็นเวลาถึง 4 วัน ได้พบยาซ่ากุมบ้ามากถึง 10 ล้านหน่อ แสดงให้เห็นว่าตัวหนอนกว่า 10 ล้านตัวต้องสังเวยชีวิตเพื่อกลายเป็นเวชภัณฑ์ชั้นดีของมนุษย์ ซึ่งตั้งแต่สมัยราชวงศ์ชิงมีการบันทึกลงตำราแพทย์จีนถึงสรรพคุณในการรักษาโรคต่างๆ ทั้งนี้แต่ละปีมีความต้องการยาซ่ากุมบ้ามากถึง 5,000 กิโลกรัม ซึ่งมีราคาซื้อขายกันที่กิโลกรัมละ 400,000 บาท

นอกจากนี้ราแมลงก็พบในแห่งธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ของไทยเช่นกัน แต่ไม่มีคุณสรรพในด้านการรักษาโรคเหมือนยาซ่ากุมบ้าของภูฎาน ด้วยสภาพแวดล้อมที่แตกต่างและเชื้อราต่างสายพันธุ์ แต่ก็ยังคงมีการสำรวจและศึกษาความหลากหลายทางชีวภาพนี้โดยไบโอเทคอย่างต่อเนื่อง