กมธ.การเมืองฯ วุฒิสภา เผย ผลศึกษาพบสารหนู–โลหะหนักจากเหมืองรัฐฉานไหลปนเปื้อนแม่น้ำกก จนเป็นวิกฤตสิ่งแวดล้อม กระทบศก.–สุขภาพ เสนอเร่งตั้งห้องแล็บกลาง–แหล่งน้ำสำรอง–คณะทำงานระดับชาติ พร้อมเร่งแก้ปัญหาสถานะบุคคลให้กลุ่มชาติพันธุ์
วันนี้ (23 ก.ย.) คณะกรรมาธิการการพัฒนาการเมือง การมีส่วนร่วมของประชาชน สิทธิมนุษยชน สิทธิ เสรีภาพ และการคุ้มครองผู้บริโภค วุฒิสภา นำโดยนายนรเศรษฐ์ ปรัชญากร ประธานกมธ. แถลงผลการลงพื้นที่จังหวัดเชียงราย ระหว่างวันที่ 19–21 ก.ย. เพื่อรับฟังปัญหาการจัดการสารปนเปื้อนในแม่น้ำกก และปัญหากระบวนการพิจารณาสัญชาติและสถานะบุคคล
นายนรเศรษฐ์ กล่าวถึงภาพรวมว่า ขณะนี้มีการปนเปื้อนสารหนูและโลหะหนักในลุ่มน้ำกกและแม่น้ำสาขาอย่างรุนแรง ต้นตอหลักจากการทำเหมืองแร่ในรัฐฉาน ประเทศเมียนมา ก่อนจะไหลเข้าสู่แม่น้ำสาย รวก กก และลงแม่น้ำโขง สถานการณ์ดังกล่าวส่งผลกระทบทั้งสิ่งแวดล้อม เศรษฐกิจ และสุขภาพประชาชน ถือเป็นมลพิษข้ามพรมแดนที่แก้ไขได้ยาก เนื่องจากไทยและเมียนมากำหนดค่ามาตรฐานคุณภาพน้ำต่างกัน โดยไทยกำหนดสารหนู 0.01 มก./ลิตร แต่เมียนมากำหนด 0.05 มก./ลิตร สูงกว่าถึง 5 เท่า ทำให้การเจรจาต้องใช้หลายกลไกทางการทูต
กมธ.เสนอแนวทางเร่งด่วน ได้แก่ จัดตั้งโครงการนำร่องฝายดักตะกอนในคลองชลประทาน เพื่อสร้างข้อมูลเชิงประจักษ์ ตั้งห้องปฏิบัติการกลางที่มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวงสำหรับตรวจวิเคราะห์คุณภาพน้ำ และพัฒนากลไกการสื่อสารความเสี่ยงที่ชัดเจน โดยหน่วยงานท้องถิ่นร่วมทำคู่มือและสื่ออธิบายมาตรฐานน้ำให้ประชาชนเข้าใจง่าย
ส่วนข้อเสนอเชิงยุทธศาสตร์ ได้แก่ การจัดหาแหล่งน้ำดิบสำรอง เช่น อ่างเก็บน้ำแม่สรวย–แม่คำ เพื่อผลิตน้ำประปาในพื้นที่เสี่ยง การตั้งคณะทำงานระดับชาติที่มีนายกฯ หรือรองนายกฯ เป็นประธาน บูรณาการหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และการดำเนินนโยบายการทูตเชิงรุก โดยใช้หลักการธุรกิจกับสิทธิมนุษยชนของสหประชาชาติ กดดันห่วงโซ่อุปทานแร่ให้ร่วมรับผิดชอบ
น.ส.มณีรัฐ เขมะวงค์ สะท้อนเสียงประชาชนว่า รัฐบาลต้องยกระดับเป็นปัญหาระดับประเทศ เพราะเกี่ยวพันทั้งผลประโยชน์และความมั่นคงระหว่างประเทศ
ขณะที่นายพรชัย วิทยเลิศพันธุ์ ระบุว่า ปัญหาสัญชาติและสถานะบุคคลในเชียงรายยังติดขัด หลักฐานไม่ชัดเจน ผู้ยื่นคำขอมากแต่เจ้าหน้าที่และอุปกรณ์ไม่เพียงพอ ทำให้ล่าช้า จึงเรียกร้องให้รัฐเร่งปลดล็อก เพื่อให้กลุ่มชาติพันธุ์ได้รับสิทธิอย่างเป็นธรรมและรวดเร็ว