กาญจนบุรี – “ทศยาตราในกาญจนบุรี” เส้นทางแห่งพระมหากรุณาธิคุณในหลวงรัชกาลที่ 9 เสด็จฯ ทรงงานและประพาส 10 ครั้ง ทั่วแผ่นดินเมืองกาญจน์ ทั้งเพื่อทรงงาน เยี่ยมราษฎร และเสด็จประพาส ทรงบำเพ็ญพระราชกุศล พร้อมทอดพระเนตรโครงการพัฒนาต่าง ๆ ที่กลายเป็นรากฐานสำคัญของความเจริญในพื้นที่มาจนถึงปัจจุบัน
“เมืองกาญจน์” นับเป็นอีกหนึ่งจังหวัดที่ได้รับพระมหากรุณาธิคุณอย่างหาที่สุดมิได้จาก พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช ซึ่งตลอดระยะเวลากว่า 23 ปี พระองค์เสด็จพระราชดำเนินมายังจังหวัดกาญจนบุรีถึง 10 ครั้ง ทั้งเพื่อทรงงาน เยี่ยมราษฎร และเสด็จประพาส ทรงบำเพ็ญพระราชกุศล พร้อมทอดพระเนตรโครงการพัฒนาต่าง ๆ ที่กลายเป็นรากฐานสำคัญของความเจริญในพื้นที่มาจนถึงปัจจุบัน
ครั้งที่ 1 วันเสาร์ที่ 26 ตุลาคม 2506
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ พร้อมด้วย สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เสด็จประพาสน้ำตกไทรโยคน้อย และทรงเยี่ยมราษฎร จากนั้นเสด็จถวายผ้าพระกฐิน ณ วัดเทวสังฆาราม โดยมีสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าอุบลรัตน์ราชกัญญาฯ และสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าวชิราลงกรณฯ โดยเสด็จด้วย
ครั้งที่ 2 วันอาทิตย์ที่ 30 กรกฎาคม 2510
เสด็จฯ ทรงวางศิลาฤกษ์ เขื่อนวชิราลงกรณ (เขื่อนแม่กลอง) ตำบลม่วงชุม อำเภอท่าม่วง ซึ่งพระองค์ทรงพระราชทานนาม “เขื่อนวชิราลงกรณ” ตั้งแต่ปี 2508
ครั้งที่ 3 วันศุกร์ที่ 30 พฤษภาคม 2512
เสด็จฯ พร้อมสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทรงบำเพ็ญพระราชกุศลวิสาขบูชา ณ วัดพระแท่นดงรังวรวิหาร ทรงเจิมแผ่นศิลาฤกษ์พระอุโบสถ ปลูกต้นโพธิ์ และทรงเยี่ยมราษฎรในพื้นที่
ครั้งที่ 4 วันศุกร์ที่ 28 พฤศจิกายน 2512
เสด็จฯ พร้อมสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ฯ ทรงเยี่ยมข้าราชการตำรวจตระเวนชายแดน เขต 7 และพระราชทานปืนเอ็ม 16 จำนวน 5 กระบอก
ครั้งที่ 5 วันเสาร์ที่ 1 สิงหาคม 2513
เสด็จฯ ทรงเปิดเขื่อนวชิราลงกรณ โดยโปรดเกล้าฯ ให้ สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าวชิราลงกรณฯ ทรงกดปุ่มไฟฟ้าเปิดแพรคลุมป้ายและลงพระนามบนแผ่นจารึกนามเขื่อน
ครั้งที่ 6 วันเสาร์ที่ 19 กุมภาพันธ์ 2515
เสด็จฯ พร้อมสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ฯ ทรงยกช่อฟ้าวัดพระแท่นดงรังวรวิหาร และทรงหล่อพระพุทธรูป “พระพุทธสาลวิสัยมงคล” รวมถึงทรงรับมอบเครื่องบินแอร์ทรัคจากนายมงคล กีพานิช และคณะ สำหรับใช้ในโครงการฝนหลวง
ครั้งที่ 7 วันอังคารที่ 4 – พฤหัสบดีที่ 6 ธันวาคม 2516
เสด็จฯ ประทับแรม ณ เขื่อนวชิราลงกรณ เพื่อทรงบำเพ็ญพระราชกุศลวันเฉลิมพระชนมพรรษา เสด็จฯ ถวายสักการะวัดเทวสังฆาราม วัดถาวรวราราม และเสด็จฯ ทอดพระเนตรกิจกรรมราษฎรที่อำเภอบ่อพลอย รวมถึงเจดีย์ยุทธหัตถี บ้านดอนเจดีย์ โดยมี สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิรินธรฯ และ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณ์ฯ โดยเสด็จด้วย
ครั้งที่ 8 วันจันทร์ที่ 18 กรกฎาคม 2520
เสด็จฯ ทรงวางศิลาฤกษ์ศาลาการเปรียญวัดรัชดาภิเษก อำเภอบ่อพลอย และพระราชทานธงลูกเสือชาวบ้าน 31 รุ่น
ครั้งที่ 9 วันจันทร์ที่ 15 มิถุนายน 2524
เสด็จฯ ทรงเป็นประธานกดปุ่มแพรคลุมป้าย เขื่อนศรีนครินทร์ บ้านเจ้าเณร อำเภอศรีสวัสดิ์ และทรงลงพระปรมาภิไธยบนแผ่นศิลา ก่อนทอดพระเนตรระบบผลิตกระแสไฟฟ้าพลังน้ำ
ครั้งที่ 10 วันพฤหัสบดีที่ 9 มกราคม 2529
เสด็จฯ ทรงเป็นประธานเปิดเขื่อนวชิราลงกรณ (เขื่อนเขาแหลม) จากนั้นเสด็จฯ ไปยังวัดทองผาภูมิ ทรงเบิกพระเนตรและบรรจุพระบรมสารีริกธาตุที่พระเศียร “พระพุทธ ภปร ทองผาภูมิกาญจนธรรมพิทักษ์” และทรงปลูกต้นโพธิ์ไว้ด้านหลังองค์พระ
ทุกครั้งที่พระองค์เสด็จฯ มายังกาญจนบุรี นับเป็น “พระมหากรุณาธิคุณล้นพ้นอันหาที่สุดมิได้” ต่อพสกนิกรชาวเมืองกาญจน์ ที่ต่างสำนึกในพระเมตตาอย่างหาที่สุดมิได้
“พระราชบาทยาตราทุกย่าง คือรอยพระเมตตาที่หล่อเลี้ยงแผ่นดิน”
ขอบคุณข้อมูลจากหนังสือ “นพมณีกาญจน์” สำนักศิลปะและวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยราชภัฏกาญจนบุรี
