หลายคนอาจเคยได้ยินคำนี้บ่อยๆ ผิวติดสาร หน้าติดสารสเตียรอยด์ หลายคนกลุ้มอกกลุ้มใจกับการรักษาสิวธรรมดาไม่พอ ยังพบว่าตัวเองเป็นสิวติดสารสเตียรอยด์เข้าไปอีก สาเหตุหลักๆ ที่ทำให้เราเข้าไปอยู่ในวงจรนี้คืออะไร และหากเคยใช้ครีมที่มีสารสเตียรอยด์โดยที่เราไม่รู้ตัว จะทำยังไงดีและจะมีวิธีรักษาหน้าติดสารยังไง ไปหาคำตอบพร้อมหลีกเลี่ยงปัญหาหน้าแพ้สารกันดีกว่า
หน้าติดสารสเตียรอยด์ ผิวติดสาร คืออะไร
ผิวติดสารสเตียรอยด์ คืออาการของผิวที่ไม่สามารถหยุดใช้สเตียรอยด์ได้ สาเหตุหลักๆ เกิดจาก ได้มีการใช้ครีมที่มีสารสเตียรอยด์เป็นส่วนผสมอยู่ เมื่อใช้เป็นเวลานานๆ ทำให้ผิวถูกรบกวนด้วยกลไกการกดภูมิคุ้มกันผิว มองผิวเผินว่าผิวดีและแข็งแรง ใช้อะไรก็ไม่แพ้ แต่เมื่อหยุดใช้ ภูมิคุ้มกันที่เคยถูกกด จะกลับมาทำงานหนักกว่าเดิม เกิดปฏิกิริยาในรูปแบบผดผื่น ผิวแห้ง บางครั้งแค่โดดแดด โดนลม หรือน้ำก็มีอาการแพ้เห่อแดงแล้ว
สเตียรอยด์ คืออะไร
สเตียรอยด์ (Steroid) คือฮอร์โมนชนิดหนึ่งที่ร่างกายสร้างขึ้นมาเพื่อควบคุมระบบการทำงานภายในร่างกาย โดยมีหน้าที่หลักคือช่วยควบคุมสมดุลน้ำและเกลือแร่ ต้านอาการอักเสบ หรือกดและปรับสมดุลของภูมิคุ้มกัน ซึ่งแบ่งออกเป็น 2 ประเภทคือ
สเตียรอยด์ตามธรรมชาติ (Natural Steroids)เป็นชนิดที่ร่างกายของเราสร้างได้เองจากต่อมหมวกไตชั้นนอก มีบทบาทในการควบคุมและบรรเทาอาการอักเสบของร่างกาย ยังมีผลต่อระบบหัวใจและหลอดเลือด กล้ามเนื้อ และระบบกระดูก โดยทำหน้าที่สำคัญในการช่วยปรับความเครียด, ต้านการอักเสบ, ลดอาการปวดและช่วยให้ระบบภูมิคุ้มกันทำงานเป็นปกติ
สเตียรอยด์สังเคราะห์ (Synthetic Steroids) เป็นชนิดที่ผลิตขึ้นจากบริษัทยา เพื่อเลียนแบบสเตียรอยด์ที่ร่างกายสร้างขึ้น เพื่อใช้ประโยชน์ทางการแพทย์ จัดเป็นยาเคมีที่ช่วยให้รักษาโรคได้ดีและรวดเร็ว แต่ก็มีผลข้างเคียงที่อันตรายกว่าสเตียรอยด์ตามธรรมชาติมากและมีหลายชนิด เช่น เดกซาเมธาโซน (Dexamethasone) และเพรดนิโซโลน (Prednisolone)
รูปแบบการใช้งานทางการแพทย์
ยาสเตียรอยด์สังเคราะห์ที่ใช้ในปัจจุบัน มีรูปแบบการใช้งานอยู่ 2 แบบหลักๆ คือ
การใช้ภายนอก (ออกฤทธิ์เฉพาะที่): เป็นการใช้ยาที่ไม่ดูดซึมไปทั่วร่างกายมากนัก เช่น
ยาทาผิวหนัง
ยาหยอดตา, ยาพ่นจมูก, และยาสูดพ่นทางปาก
การใช้ภายใน (ออกฤทธิ์ทั่วร่างกาย): เป็นการใช้ยาที่ต้องการให้ออกฤทธิ์ควบคุมระบบต่างๆ ทั่วร่างกาย เช่น