เซเลนสกี้-ยุโรป‘ตีปีก’สหรัฐฯเสนอรับประกันมั่นคงยูเครน ทรัมป์‘ฟุ้ง’ใกล้ได้ข้อตกลงสันติภาพแม้ยังไม่ได้คุยกับรัสเซีย

วอชิงตันเสนอจะรับประกันความมั่นคงระดับนาโตแก่ยูเครน ขณะที่คณะผู้เจรจาของอเมริกาและยุโรปต่างระบุว่ามีความคืบหน้าเมื่อวันจันทร์ (15 ธ.ค.) ในการเจรจาเพื่อยุติสงครามของรัสเซียในยูเครน โดยที่ทรัมป์ออกปากสำทับว่าข้อตกลงสันติภาพใกล้ความจริงมากกว่าทุกครั้งที่ผ่านมา และเซเลนสกี้ตีปีกระบุอาจจัดทำแผนเสร็จยื่นให้มอสโกพิจารณาได้ภายในไม่กี่วัน อย่างไรก็ตาม ปรากฏว่าดีลเรื่องเคียฟต้องสละดินแดนตามข้อเรียกร้องของแดนหมีขาวยังคงไม่มีความชัดเจน เครมลินย้ำปูตินเปิดกว้างสำหรับการตัดสินใจที่จริงจัง แต่ไม่ยอมรับการใช้เล่ห์เหลี่ยมเพื่อถ่วงเวลา

พวกเจ้าหน้าที่สหรัฐฯ เปิดเผยว่า คณะผู้แทนของประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ซึ่งได้แก่ สตีฟ วิตคอฟฟ์ และจาเร็ด คุชเนอร์ ได้ยื่นข้อเสนอเรื่องการรับประกันความมั่นคงของยูเครน ซึ่งเป็นเรื่องใหม่ที่ยังไม่เคยเสนอมาก่อนหน้านี้เลย กับประธานาธิบดีโวโลดิมีร์ เซเลนสกี้ของยูเครน ระหว่างการเจรจาที่กรุงเบอร์ลินเป็นวันที่ 2 เมื่อวันจันทร์ แต่เจ้าหน้าที่เหล่านี้เตือนด้วยว่า ข้อเสนอนี้ไม่ใช่จะวางแบอยู่บนโต๊ะไปตลอดกาล

การเจรจาที่เมืองหลวงเยอรมนีครั้งนี้ได้จุดประกายทำให้พวกผู้นำยุโรปมองการณ์แง่ดีบางประการเกี่ยวกับเส้นทางในการยุติการสู้รบขัดแยกในยูเครน อย่างไรก็ดี มอสโกยังไม่ได้เห็นพ้องกับการเปลี่ยนแปลงใดๆ ซึ่งหารือกันในเบอร์ลินคราวนี้ รวมทั้งไม่ได้แสดงท่าทีใดๆ ว่าพร้อมที่จะยอมรับแล้ว

ขณะที่ตัวทรัมป์เองกล่าวที่ทำเนียบขาวว่า สหรัฐฯกำลังพยายามที่จะทำให้ได้ข้อตกลงเพื่อยุติสงครามครั้งนี้ เขากล่าวเช่นนี้หลังจากเปิดเผยว่าได้โทรศัพท์เข้าไปในระหว่างมีการรับประทานอาหารค่ำในเบอร์ลินซึ่งมีเจ้าหน้าที่คนสำคัญๆ เข้าร่วม พร้อมกับย้ำว่าสหรัฐฯยังได้มีการสนทนามาหลายครั้งแล้วกับประธานาธิบดีวลาดิมีร์ ปูติน ของรัสเซีย “และผมคิดว่าเวลานี้เราเข้าไปใกล้ (การตกลงกันได้) ยิ่งกว่าที่ผ่านๆ มา เราจะดูว่าเราจะสามารถทำอะไรได้บ้าง” ทรัมป์บอก

ทางด้านพวกเจ้าหน้าที่สหรัฐฯ ซึ่งเปิดเผยกับทางผู้สื่อข่าวเมื่อวันจันทร์ก็บอกว่า แผนการสันติภาพที่อเมริการ่างขึ้นได้รับความเห็นชอบราว 90% แล้ว พร้อมกับย้ำเรื่องที่รัสเซียระบุว่า ไม่ขัดข้องถ้ายูเครนจะเป็นสมาชิกสหภาพยุโรป (อียู)

ขณะเดียวกัน พวกเจ้าหน้าที่สหรัฐฯ กล่าวด้วยว่า การรับประกันความมั่นคงให้แก่ยูเครนซึ่งอเมริกาเสนอคราวนี้ จะมีกลไกคล้ายกับ “มาตรา 5” ขององค์การสนธิสัญญาแอตแลนติกเหนือ (นาโต) ที่ระบุว่า หากสมาชิกชาติใดถูกโจมตีจะหมายถึงการโจมตีนาโตทั้งหมด

ในวันจันทร์ พวกผู้นำยุโรปในเบอร์ลินได้ออกคำแถลงอ้างว่า ยุโรปและอเมริกามุ่งมั่นร่วมมือกันเพื่อให้การรับประกันความมั่นคงที่เข้มแข็งแก่ยูเครนที่รวมถึงการจัดตั้งกองกำลังจากหลายๆ ชาติในยูเครนที่นำโดยยุโรป และได้รับการสนับสนุนจากอเมริกา

คำแถลงเสริมว่า กองกำลังดังกล่าวจะครอบคลุมปฏิบัติการภายในยูเครน การช่วยเหลือเพื่อฟื้นกองทัพยูเครน การรักษาความปลอดภัยน่านฟ้าและน่านน้ำ และเสริมว่า กองทัพยูเครนในยามสงบต้องมีทหารประจำการ 800,000 นาย

ที่ผ่านมา ประธานาธิบดีปูตินมองว่า ความพยายามในการเข้าร่วมนาโตของยูเครนเป็นภัยคุกคามร้ายแรงต่อความมั่นคงของรัสเซีย และเป็นเหตุผลสำคัญที่มอสโกเปิดสงครามรุกรานยูเครนเต็มรูปแบบเมื่อเดือนก.พ. 2022 และยืนกรานว่า ข้อตกลงสันติภาพต้องครอบคลุมการที่ยูเครนล้มเลิกแผนการเข้าเป็นสมาชิกนาโต

มาถึงตอนนี้ เซเลนสกีและฝ่ายยุโรปดูเหมือนพึงพอใจกับข้อเสนอล่าสุดของสหรัฐฯในเรื่องการค้ำประกันความมั่นคงให้ยูเครน เพื่อทำให้เคียฟยินยอมที่จะไม่เข้าเป็นสมาชิกนาโต แต่ฝ่ายรัสเซียจะคิดเห็นอย่างไรแน่นอนนั้น ยังต้องติดตามกันต่อไป ทั้งนี้มอสโกยืนกรานเรื่อยมาว่า จะไม่ยอมให้กองกำลังจากชาติสมาชิกนาโตเข้าไปประจำการในยูเครน

นอกจากนั้นแล้ว เรื่องสำคัญอีกเรื่องหนึ่งซึ่งอาจทำให้แผนการสันติภาพคราวนี้ล้มครืน ยังได้แก่ประเด็นเรื่องดินแดน

เซเลนสกี้ยังคงเน้นย้ำว่ายูเครนปฏิเสธไม่ยินยอมรับรองให้รัสเซียเข้าควบคุมส่วนใดๆ ของภูมิภาคดอนบาส ซึ่งเป็นพื้นที่เศรษฐกิจสำคัญในยูเครนตะวันออกที่ประกอบด้วยแคว้นลูฮันสก์กับแคว้นโดเนตสก์ โดยที่กองทัพรัสเซียยึดพื้นที่ในลูฮันสก์ได้แล้ว และในโดเนตสก์ ยังมีส่วนที่ฝ่ายยูเครนครอบครองอยู่ราว 20%

“ฝ่ายอเมริกันกำลังพยายามหาทางประนีประนอม” เซเลนสกี้กล่าว ก่อนออกเดินทางไปเยือนเนเธอร์แลนด์ในวันอังคาร “พวกเขากำลังเสนอให้จัดตั้ง ‘เขตเศรษฐกิจเสรี’ (ในดอนบาส) แต่ผมต้องการเน้นย้ำอีกครั้งหนึ่งว่า เขตเศรษฐกิจเสรีต้องไม่ใช่หมายความว่าอยู่ใต้การควบคุมของสหพันธรัฐรัสเซีย”

ปูตินนั้นต้องการให้พื้นที่ทั้งหมดใน 4 แคว้นสำคัญที่กองทัพแดนหมีขาวเข้ายึดไว้ อันได้แก่ ลูฮันสก์, โดเนตสก์, เคียร์ซอน, และ ซาโปริซเซีย ตลอดจนแหลมไครเมีย ได้รับการรับรองว่าเป็นดินแดนของรัสเซียอย่างเป็นทางการ

ในวันอังคาร (16) ดมิตริ เปสคอฟ โฆษกทำเนียบเครมลิน แถลงว่า รัสเซียยังไม่ได้เห็นรายละเอียดข้อเสนอการรับประกันความมั่นคงสำหรับยูเครน ซึ่งพูดจากันที่เบอร์ลิน และย้ำว่า ปูตินเปิดกว้างสำหรับสันติภาพและการตัดสินใจที่จริงจัง แต่ไม่ยอมรับการใช้เล่ห์เหลี่ยมเพื่อถ่วงเวลา

ขณะที่เซเลนสกี้ให้สัมภาษณ์ผู้สื่อข่าวเมื่อคืนวันจันทร์แบบมองการณ์แง่ดีว่า แผนสันติภาพที่หารือกับอเมริกาที่เบอร์ลินอาจจัดทำรายละเอยียดลุล่วงภายในไม่กี่วันนี้ และหลังจากนั้นผู้แทนของสหรัฐฯ จะส่งต่อให้เครมลินก่อนที่จะมีการประชุมเพิ่มเติมที่อเมริกาในช่วงสุดสัปดาห์นี้

เซเลนสกี้สำทับว่า จะขอให้อเมริกาเพิ่มมาตรการแซงก์ชันรัสเซีย รวมทั้งจัดหาอาวุธให้เคียฟเพิ่มเติม ซึ่งรวมถึงอาวุธพิสัยไกล ถ้าปูตินปฏิเสธข้อเสนอสันติภาพ

(ที่มา: เอพี/รอยเตอร์/MGRonline)