ปักกิ่ง-โตเกียวโต้เดือดประเด็นนายกฯญี่ปุ่นพูดเรื่องไต้หวัน กงสุลจีนฮึ่ม‘ตัดหัวสกปรก’หลังเธอพูดว่าพร้อมช่วยไทเปถ้าถูกโจมตี

จีนกับญี่ปุ่นเปิดสงครามคารมกันดุเดือด หลังจากซานาเอะ ทาคาอิจิ นายกรัฐมนตรีหญิงของแดนอาทิตย์อุทัย ระบุว่า ถ้าปักกิ่งโจมตีไต้หวันหรือเรือรบที่อเมริกาส่งไปสกัดการปิดล้อมเกาะไต้หวันของจีนแล้ว ก็อาจกระตุ้นให้ญี่ปุ่นต้องตอบโต้ทางทหารเพื่อเป็นการป้องกันตนเองและพันธมิตรอย่างสหรัฐฯ

ก่อนหน้านี้ บรรดาผู้นำญี่ปุ่นต่างพยายามหลีกเลี่ยงที่จะเอ่ยถึงไต้หวัน เมื่อกล่าวถึงสถานการณ์ดังกล่าวในที่สาธารณะ โดยยึดหลักการความคลุมเครือทางยุทธศาสตร์เช่นเดียวกับอเมริกา พันธมิตรหลักด้านความมั่นคงของตน

ปรากฏว่าคำพูดนี้ของทาคาอิจิ กระตุ้นให้นักการทูตจีนในญี่ปุ่นโพสต์ข้อความที่ดูเหมือนเป็นการขู่เอาชีวิตเธอ ขณะเดียวปักกิ่งก็ยื่นประท้วงอย่างเป็นทางการโดยระบุว่า เป็นการแทรกแซงกิจการภายในของจีนอย่างโจ่งแจ้ง เนื่องจากจีนถือว่า ไต้หวันเป็นดินแดนส่วนหนึ่งของตน และไม่ตัดความเป็นไปได้ในการใช้กำลังเข้าควบคุม รวมทั้งญี่ปุ่นเองในเวลาที่ตัดสัมพันธ์ทางการทูตกับไทเปและหันมาคบค้ากับปักกิ่งแทน ก็ได้แถลงยอมรับอย่างเป็นทางการว่าไต้หวันเป็นส่วนหนึ่งของจีน

สิ่งที่นายกฯญี่ปุ่นพูด

เรื่องยุ่งๆ คราวนี้ เริ่มมาจากวันศุกร์ (7 พ.ย.) ที่ผ่านมา ทาคาอิจิถูกสมาชิกฝ่ายค้านตั้งกระทู้ถามในสภา เกี่ยวกับ “สถานการณ์ที่คุกคามความอยู่รอด” ซึ่งเป็นเงื่อนไขทางกฎหมายที่อนุญาตให้นายกรัฐมนตรีประกาศใช้กองกำลังป้องกันตนเองของประเทศ

จากคำถามดังกล่าว ทาคาอิจิตอบโดยยกตัวอย่างว่า ความพยายามของปักกิ่งในการใช้กำลังเพื่อเข้าควบคุมไต้หวันอย่างสมบูรณ์ และการโจมตีเรือรบที่อเมริกาส่งไปเพื่อทำลายการปิดกั้นไต้หวันของจีน คือสถานการณ์ที่โตเกียวต้องเข้าแทรกแซงทางทหารเพื่อปกป้องตนเองและพันธมิตร

ทั้งนี้ ไต้หวันถือเป็นประเด็นปัญหาที่อ่อนไหวต่อความมั่นคงของแดนอาทิตย์อุทัย เนื่องจากอยู่ห่างจากญี่ปุ่นเพียง 110 กม. และน่านน้ำรอบเกาะไต้หวันยังเป็นเส้นทางการค้าสำคัญที่ญี่ปุ่นใช้อยู่ ขณะเดียวกัน ญี่ปุ่นยังเป็นประเทศที่มีทหารอเมริกันประจำการอยู่มากที่สุด

ทำไมจึงถือว่าคำพูดเช่นนี้ของทาคาอิจิเป็นเรื่องใหญ่

ในกฎหมายฉบับที่ออกเมื่อปี 2015 ของญี่ปุ่น ท่ามกลางความคิดเห็นของฝ่ายต่างๆ ซึ่งแตกแยกกันอย่างรุนแรง ได้มีการนิยามจำกัดความคำว่า ”สถานการณ์ที่คุกคามความอยู่รอด” ของญี่ป่นอย่างหลวมๆ ถือเป็นการปรับเปลี่ยนนโยบายด้านความมั่นคงของญี่ปุ่นในยุคหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 อย่างขนานใหญ่ โดยขยายขนาดขอบเขตสิ่งที่กองกำลังอาวุธของญี่ปุ่นสามารถกระทำได้ ดังนั้น คำพูดของนายกฯหญิงญี่ปุ่นในคราวนี้ จึงเป็นการขยายความให้ความขัดแย้งเดิมปะทุขึ้นอีกและเบ่งบานขึ้นกว่าเดิม

ไม่เพียงเท่านั้น ทาคาอิจิ ซึ่งเป็นนักการเมืองสายชาตินิยมสุดขั้วที่เข้ารับตำแหน่งยังไม่ทันครบเดือน ยังทำให้จีนเดือดดาล จากการป่าวประกาศว่าเธอได้พบกับผู้แทนไต้หวันด้วย ระหว่างการประชุมระดับซัมมิตกลุ่มเอเปที่กรุงโซลช่วงต้นเดือนที่ผ่านมา

มีความวิตกกันว่าความขัดแย้งคราวนี้อาจทำให้ความสัมพันธ์ระหว่างสองชาติที่มีเศรษฐกิจใหญ่เป็นอันดับ 1 และ 2ของเอเชีย และเพิ่งญาติดีกันมากขึ้นเมื่อไม่กี่ปีมานี้ ต้องกลับปีนเกลียวอีกครั้ง

ถึงแม้จ้าหน้าที่สหรัฐฯหลายรายกล่าวอ้างว่า ประธานาธิบดีสี จิ้นผิง สั่งการให้กองทัพจีนเตรียมพร้อมเข้ายึดไต้หวันภายในปี 2027 แต่นักวิเคราะห์หลายคนมองว่า ประมุขแดนมังกรน่าจะพยายามกระตุ้นเร่งเร้าฝ่ายทหารของเขา มากกว่าจะเป้นการกำหนดเวลาแน่นอนในการบุกไต้หวัน

การตอบโต้ของจีน

เสี่ว์ย เจี้ยน กงสุลใหญ่จีนประจำเมืองโอซากา แชร์ข่าวทาคาอิจิที่พูดเรื่องไต้หวันเมื่อวันเสาร์ (8 พ.ย.) พร้อมแสดงความคิดเห็นบนแพลตฟอร์มเอ็กซ์ว่า “เราไม่มีทางเลือกนอกจากต้องตัดหัวสกปรกที่ยื่นเข้ามาหาเราโดยไม่ลังเล คุณล่ะ พร้อมไหม” ก่อนที่จะลบโพสต์ออกในเวลาต่อมา

ด้านโตเกียวตำหนิว่า ความคิดเห็นดังกล่าว “ไม่เหมาะสมอย่างรุนแรง”

หลังจากนั้น หลิน เจี้ยน โฆษกกระทรวงการต่างประเทศจีน กล่าวถึงโพสต์ของเสี่ว์ยว่า เป็นความคิดเห็นส่วนตัวต่อการแสดงความคิดเห็นอันผิดพลาดและอันตรายซึ่งพยายามแบ่งแยกไต้หวันจากดินแดนจีน ซ้ำยังสนับสนุนการแทรกแซงทางทหารบนคาบสมุทรไต้หวัน

หลินกล่าวหาว่านักการเมืองบางคนและสื่อของญี่ปุ่นพยายามปั่นกระแสไต้หวันเพื่อให้เกิดความสับสนและเบี่ยงเบนความสนใจ พร้อมเรียกร้องให้ญี่ปุ่นยุติการแทรกแซงกิจการภายในของจีน หยุดยั่วยุ และล้ำเส้นทันที

จีนยังยืนกรานว่า คำพูดของทาคาอิจิละเมิดเจตนารมณ์ของข้อตกลงทวิภาคีปี 1972 ที่ญี่ปุ่นยอมรับว่า สาธารณรัฐประชาชนจีนเป็นรัฐบาลที่ชอบธรรมเพียงหนึ่งเดียวของจีน และญี่ปุ่นเข้าใจและเคารพจุดยืนของปักกิ่งเกี่ยวกับไต้หวัน

ในวันอังคาร (11 ) มิโนรุ คิฮาระ เลขาธิการคณะรัฐมนตรีญี่ปุ่น ตอบโต้การประท้วงของจีน โดยเขายืนยันว่า ญี่ปุ่นยังคงยึดมั่นข้อตกลงปี 1972 และหวังว่า ประเด็นไต้หวันจะได้รับการแก้ไขอย่างสันติผ่านการเจรจา

ตัวทาคาอิจิเองนั้นกล่าวเมื่อวันจันทร์ (10 ) ว่า การแสดงความคิดเห็นเรื่องไต้หวันเป็นเพียง “การตั้งข้อสมมติฐาน” และจากนี้ไปเธอจะไม่แสดงความคิดเห็นในลักษณะเช่นนี้ในสภาอีก

(ที่มา: รอยเตอร์, เอพี)